Rok 1945 na Śląsku
Wydarzenia końca II wojny światowej opisane w szerokiej perspektywie, ale też losami pojedynczych osób, widziane oczami mieszkańców, jeńców i czerwonoarmistów.
Książka pt. „Koniec wojny na Śląsku. Rok 1945. Studia i materiały” wydana przez wrocławski oddział Instytutu Pamięci Narodowej jest pokłosiem konferencji zorganizowanej przez opolską delegaturę IPN we współpracy z Centralnym Muzeum Jeńców Wojennych w Łambinowicach-Opolu w 2015 roku. Ukazuje ona wydarzenia pierwszego półrocza 1945 r. na Śląsku w różnych kontekstach - od militarnych, przez polityczne, po społeczno-ekonomiczne.
- Tragedia mieszkańców Śląska przez przedstawicieli mniejszości niemieckiej i środowisk autonomistów śląskich kojarzona jest przede wszystkim z inwazją Armii Czerwonej na obszar dzielnicy, a także z represjami z pierwszych lat powojennych, stosowanymi przez władze sowieckie i komunistyczną administrację polską. Jednak narracja sięga roku 1933, a nawet czasów po I wojnie światowej. Chodzi o to, by przedstawić, co się stało na terenie Śląska, zarysować przyczyny II wojny - tłumaczy Krzysztof Kawalec z Instytutu Historycznego Uniwersytetu Wrocławskiego oraz IPN, redaktor publikacji. - Obok tekstów analitycznych książka zawiera także część wspomnieniową, którą otwiera relacja prof. Franciszka Marka.
Staraliśmy się, by referaty podczas konferencji uwzględniały rozmaite punkty widzenia i to znalazło też odzwierciedlenie w tej publikacji.
Pierwsza część to 14 artykułów autorstwa historyków, prawników i archiwistów, przedstawiających sytuację militarną i polityczno-społeczną na Śląsku w 1945 r., a także analizujących dzieje lokalnych ogniw NSDAP. Jest obraz wojny w relacjach mieszkańców niemieckiej części Śląska i przetrzymywanych w łambinowickim obozie jeńców wojennych, ale też pokazany z perspektywy żołnierzy Armii Czerwonej. Zamykają ją zagadnienia związane z formowaniem się powojennego porządku. Potraktowane szeroko, jak i przez losy poszczególnych osób i ich rodzin.
Książka jest częścią serii „Historia Śląska Opolskiego”. Dostępna w oddziałach IPN.
Źródło:
Gość Niedzielny, nr 28, 15 lipca 2018, str. VIII