Miejsce Pamięci Narodowej

Skomplikowana historia Łambinowic (do końca II wojny światowej: Lamsdorf) sięga lat sześćdziesiątych XIX w. To wówczas na tym terenie powstał pruski poligon wojskowy, na którym później organizowano obozy odosobnienia. Podczas wojen były to obozy jenieckie dla żołnierzy, w okresach pomiędzy konfliktami zbrojnymi – obozy migracyjne dla ludności cywilnej.

Pierwszy obóz zorganizowano w czasie wojny prusko-francuskiej (1870–1871). Był on przeznaczony dla ok. 6 tys. jeńców francuskich. W latach I wojny światowej na poligonie funkcjonował niemiecki obóz jeniecki, przez który przeszło ok. 90 tysięcy żołnierzy armii rosyjskiej, rumuńskiej, serbskiej, włoskiej, brytyjskiej i francuskiej (ententa). W okresie międzywojennym przebywało na tym terenie kilkadziesiąt tysięcy niemieckich imigrantów z ziem włączonych do Polski. Istniał tu wówczas jedyny w historii miejscowości nierepresyjny obóz dla Niemców, którzy opuścili obszary włączone w granice odradzającego się państwa polskiego.

W czasie II wojny światowej Lamsdorf zaliczano do największych niemieckich kompleksów obozów jenieckich w Europie. Przetrzymywano tu wówczas ok. 300 tysięcy żołnierzy koalicji antyhitlerowskiej (w tym najwięcej jeńców radzieckich, polskich i brytyjskich), wywodzących się z 10 regularnych armii i należących do kilkudziesięciu narodów.

Ostatni z obozów został utworzony po II wojnie światowej przez polską administrację. Istniał w latach 1945–1946. Izolowano w nim głównie cywilną ludność niemiecką z okolicznych wsi, przeznaczoną do przesiedlenia w głąb Niemiec. Liczbę osadzonych w obozie określa się na ok. 5 tysięcy.

Kilkadziesiąt tysięcy przetrzymywanych w Lamsdorf ludzi zmarło. Trzy cmentarze wojenne, na których znajdują się ich prochy, wraz z pozostałościami obozowej zabudowy, są ważnymi śladami materialnymi tragicznej przeszłości. Od 1968 r. obiekty te istnieją jako Pomnik Pamięci Narodowej, przemianowany w 2002 r. na Miejsce Pamięci Narodowej w Łambinowicach. Zarówno obiekty poobozowe, jak i cmentarze wojenne w Łambinowicach tworzą tzw. Drogę Pamięci, wzdłuż której odbywa się zwiedzanie.