Digitale Sammlungen

Zbiór archiwaliów pod nazwą Deutsches Rotes Kreuz. Präsidium (Niemiecki Czerwony Krzyż. Prezydium) tworzy korespondencja dwóch urzędów Prezydium DRK: Urzędu Specjalnego Wschód (Amt S; występuje też skrót S-O, czyli Sondereinsatz Ost) oraz Urzędu Służby Zagranicznej (Amt VII, czyli Amt Auslandsdienst).

Na podstawie posiadanej korespondencji można ustalić przybliżoną strukturę organizacyjną tych urzędów w części spraw dotyczących Polaków: żołnierzy i osób cywilnych. Urząd Specjalny Wschód (Amt S) składał się z dwóch referatów: Polnische Militäre (PM) oraz Polnische Offiziere (PO). Korespondencja Urzędu Służby Zagranicznej (Amt VII) podzielona jest natomiast na grupy tematyczne: dotyczące poszukiwań polskich żołnierzy i jeńców, personelu medycznego, internowanych, a także polskich cywilów.

Referat Polnische Militäre (PM)

Prawie jedną trzecią zbioru Deutsches Rotes Kreuz. Präsidium stanowi korespondencja referatu PM zatytułowana Vermisste Soldaten. Dotyczy ona poszukiwań żołnierzy polskich zaginionych w kampanii polskiej 1939 r.. W sprawie poszukiwań do DRK zwracały się głównie rodziny, które utraciły kontakt z powołanymi w sierpniu 1939 r. do wojska żołnierzami. Druga grupa (Erledigte Fälle), zawiera sprawy, w których DRK ustalił losy poszukiwanych żołnierzy i odnalazł ich w obozach jenieckich na terenie Niemiec. Kolejną grupę, określaną jako Polnische Kgf. aus Dtld suchen Angehörige in ehemaligen Poln. Gebiet, stanowi korespondencja dotycząca nawiązywania kontaktów z rodzinami przez jeńców polskich przebywających w niewoli niemieckiej. Kolejna kwestia to poszukiwania żołnierzy polskich zaginionych na Wschodzie, w tym żołnierzy, którzy dostali się do niewoli radzieckiej oraz jeńców wywiezionych w głąb ZSRR. Część korespondencji dotyczy m.in. poszukiwań żołnierzy polskich narodowości żydowskiej zaginionych w kampanii polskiej 1939 r., ich zwolnień z niewoli do gett i przypadków śmierci w obozach jenieckich oraz poszukiwań jeńców polskich zbiegłych z obozów niemieckich.

Następna grupa dokumentów z referatu PM (Nachrichten Übermittlung) obejmowała przekazywanie informacji dla jeńców od rodzin, które utraciły z nimi kontakt. Kolejna część dokumentów, oznaczona Freilassung, związana była z przekazywaniem do właściwych urzędów korespondencji dotyczącej próśb rodzin o zwolnienie z niewoli polskich jeńców. Część korespondencji referatu PM poświęcona jest poszukiwaniom żołnierzy polskich, którzy polegli w kampanii polskiej 1939 r. lub zmarli w szpitalach polowych wskutek ran odniesionych w walce oraz tych, którzy dostali się do niewoli niemieckiej i tam zmarli. Korespondencja zawiera również powiadomienia o śmierci..

Kolejna grupa korespondencji to sprawy dotyczące zwalniania jeńców z niewoli jako chorych, rannych lub inwalidów. Do tej grupy należały także sprawy dotyczące pomocy materialnej dla byłych jeńców, którzy zostali zwolnieni jako robotnicy cywilni, kwestie urlopów dla robotników cywilnych czy wreszcie – sprawy przekazywania pieniędzy zarobionych przez robotników ich rodzinom. Korespondencja dotyczyła również obiegu paczek i listów dla i od jeńców oraz próśb jeńców o paczki z książkami, ubraniami itp., a nawet udzielenia zgody na zawarcie małżeństwa przez robotników cywilnych.

Także w pozostałych aktach dotyczących spraw polskich żołnierzy i jeńców znajduje się wiele interesujących materiałów, m.in. dotyczących poszukiwań powstańców warszawskich czy polskich policjantów zaginionych na Wschodzie. Jest tu wreszcie korespondencja DRK w sprawach polskich jeńców z rozmaitymi urzędami,  w tym starostwami powiatowymi, sądami, urzędami pracy , komendanturami obozów czy PCK.

Referat Polnische Offiziere (PO)

Podobny układ ma korespondencja dotycząca polskich oficerów, których sprawami zajmowały się referaty PO. Największą grupę stanowią tu poszukiwania oficerów zaginionych w kampanii polskiej 1939 r.  – Vermisste Offiziere. Dosyć dużą grupę korespondencji tego referatu stanowi Erledigt, zawierająca wyjaśnione sprawy dotyczące oficerów polskich przebywających w niewoli niemieckiej. Podobnie jak referat PM, również PO zajmował się poszukiwaniem zaginionych w kampanii polskiej 1939 r. na wschodzie polskich oficerów, w tym oficerów, którzy dostali się do niewoli radzieckiej, tj. do obozów w Kozielsku, Ostaszkowie i Starobielsku. Kolejna grupa korespondencji, oznaczona jako Gefallene Offiziere dotyczyła poszukiwań oficerów polskich, którzy polegli w 1939 r. oraz zmarli w niewoli niemieckiej.

Pozostałe grupy korespondencji referatu PO zostały zebrane w dwa działy: 

• Korrespondenz – pisma oficerów polskich znajdujących się w niewoli niemieckiej przesyłane do różnych instytucji za pośrednictwem DRK w sprawach podatków, emerytur, przesyłek pocztowych, zaginionych paczek, prośby o zwolnienie z niewoli itp.
• Unbearbeitet ab 1.VIII.1944 – korespondencja dotycząca poszukiwań oficerów polskich zaginionych i poległych w kampanii polskiej 1939 r., przebywających i zmarłych w niewoli niemieckiej, a także nawiązywania kontaktów z ich rodzinami.

Urząd Służby Zagranicznej (Amt VII)

Korespondencja, którą można zakwalifikować do Urzędu VII (Amt VII), podzielona jest na sześć grup tematycznych z nadanymi na obwolutach tytułami angielskimi.

Największą grupą jest Correspondence pertaining to Polish POWs, dotycząca poszukiwań polskich żołnierzy, oficerów i podchorążych zaginionych i poległych w kampanii polskiej 1939 r., przebywających i zmarłych w niewoli niemieckiej oraz zwalnianych jako robotnicy cywilni; a także poszukiwań żołnierzy polskich narodowości żydowskiej. Druga grupa to Correspondence pertaining to Tracing of the Medical Personel of Polish Army, dotycząca poszukiwań personelu medycznego polskiej armii: lekarzy, sanitariuszy, pielęgniarek zaginionych w kampanii polskiej 1939 r. oraz przebywających w niewoli niemieckiej.

Kolejna to Correspondence pertaining to Polish Internees in Germany dotycząca poszukiwań żołnierzy i osób cywilnych narodowości polskiej internowanych w Rumunii, Szwajcarii, Słowacji, Szwecji, Finlandii, na Węgrzech, Litwie, Łotwie. Najmniejszą grupę stanowi Correspondence pertaining to Tracing of Polish Civilians, dotycząca poszukiwań osób cywilnych narodowości polskiej zaginionych, zmarłych, przebywających w obozach (Mauthausen, Dachau), aresztowanych i internowanych.

Z kolei grupa Miscellaneous correspondence pertaining to Polish nationals N° of Parcels 22 zawiera wiele spraw dotyczących osób narodowości polskiej, w tym sprawy:

• poszukiwania Polaków przebywających w Związku Radzieckim (wywiezionych, aresztowanych, jeńców);
• poszukiwania Polaków internowanych w Rumunii i na Węgrzech;
• poszukiwania lotników polskich służących w armii brytyjskiej;
• poszukiwania osób cywilnych więzionych w obozach koncentracyjnych;
• poszukiwania osób cywilnych narodowości polskiej;
• poszukiwania obywateli polskich przebywających przed wybuchem wojny na terenie Francji, żołnierzy walczących we Francji, francuskich jeńców wojennych, osób cywilnych mieszkających we Francji, żołnierzy francuskich narodowości polskiej;
• poszukiwania osób cywilnych mieszkających na terenie Generalnego Gubernatorstwa, zaginionych na terenach państw zachodnich itp.

Ostatnią grupą jest Miscellaneous correspondence pertaining to Polish childrens, zawierająca korespondencję dotyczącą poszukiwania dzieci oraz sprawy związane z ich transportem do rodziców, mieszkających głównie we Francji.