Aktualności

23 sierpnia obchodzimy Europejski Dzień Pamięci Ofiar Reżimów Totalitarnych – dzień, który skłania do refleksji nad tragicznymi skutkami rządów totalitarnych w Europie. Data ta nie jest przypadkowa – upamiętnia podpisanie paktu Ribbentrop-Mołotow w 1939 roku, który zapoczątkował współpracę między hitlerowskimi Niemcami a Związkiem Radzieckim, prowadząc do niewyobrażalnych cierpień milionów ludzi.

Europejski Dzień Pamięci Ofiar Reżimów Totalitarnych został ustanowiony w 2008 roku przez Parlament Europejski. Jest to inicjatywa Europejskiej Sieci Pamięć i Solidarność (ENRS) – międzynarodowej organizacji promującej badania nad historią XX wieku.

Co roku w ramach kampanii społeczno-edukacyjnej pod nazwą „Pamiętaj. 23 sierpnia” ma miejsce szereg działań, których celem jest pielęgnowanie pamięci o ofiarach reżimów, a także ukazanie skutków i znaczenia minionych wydarzeń współczesnym Europejczykom. Jednym z elementów obchodów jest prezentacja spotów poświęconych osobom, których losy naznaczyła wojna. W tym roku są to Johann Trollmann – niemiecki bokser pochodzenia romskiego, zamordowany przez obozowego kapo, a także Emílie Machálková – Czeszka pochodzenia romskiego, która przetrwała holokaust, promotorka kultury romskiej. Podczas poprzednich edycji prezentowane były sylwetki m.in. Władysława Bartoszewskiego czy Kazimierza Moczarskiego.

Elementem charakterystycznym kampanii są przypinki opatrzone napisem „Pamiętaj. 23 sierpnia” i czarną wstążką, które można dzisiaj otrzymać w wielu muzeach w Polsce. Są one symbolem cierpienia milionów ludzi, a także mogą być przyczynkiem do dyskusji o konsekwencjach rządów, które dążyły do kontrolowania i eliminowania wszelkich przejawów wolności oraz różnorodności opinii, a także na temat znaczenia wolności współcześnie – zwłaszcza w obliczu trwających obecnie na świecie wojen.

Również Łambinowice naznaczone są tragiczną historią, gdzie cierpiały i ginęły ofiary dwóch reżimów totalitarnych. W latach 1939–1945 funkcjonował tam jeden z największych kompleksów obozów jenieckich w Europie – stalagi Lamsdorf, przez który przeszło ok. 300 tys. żołnierzy państw kolacji antyhitlerowskiej. Wykorzystywani do ciężkiej pracy, często głodzeni i prześladowani, tracili zdrowie, a nierzadko i życie.  Świadczą o tym także liczby  – co siódmy z przetrzymywanych tu jeńców poniósł śmierć. Z kolei po zakończeniu wojny, w latach 1945-1946, Łambinowice stały się miejscem cierpienia dla ok. 5–6 tys. niemieckich cywilów, osadzonych w obozie administrowanym przez polskie władze komunistyczne. W wyniku złych warunków bytowych i sanitarnych, chorób oraz złego traktowania zmarło ok. 1–1,5 tys. z nich.