|
|
 |
 |
Historia
„The Clarion” (ang. trąbka, sygnał) to tytuł gazety obozowej, wydawanej przez i dla jeńców brytyjskich w Stalagu VIII B (344) Lamsdorf (Łambinowice), zarówno w samym obozie, jak i oddziałach roboczych. Czasopismo drukowane było w wydawnictwie OS-Tageszeitung Oppeln (w Opolu), za zgodą i pośrednictwem niemieckich władz obozowych. Wersję dla cenzorów tłumaczono na język niemiecki. W założeniu miała być ona miesięcznikiem, dostarczającym ogólnych informacji o funkcjonowaniu obozu, ale nie ukazywała się systematycznie. Pierwszy numer, pod redakcją Jamesa W. Wooda, opublikowano w styczniu 1943 r. z wyjaśnieniem, że […] gazeta jest po to, by do niej pisać i ją czytać. Od was będzie zależało czy będzie ona zrozumiała i pełna informacji […]. Zgodnie z zamierzeniem wydawców, miała się tam znaleźć kolumna, dotycząca wyników zawodów sportowych, część poświęcona wydarzeniom religijnym, kulturalnym np. recenzje teatralne, materiały edukacyjne czy wreszcie anonse o usługach publicznych. Ponadto gazeta miała zawierać historyjki obrazkowe, wiersze oraz kącik z dowcipami. Środki na wydanie kolejnych numerów pochodziły z funduszu socjalnego jeńców oraz z ich składek celowych. Koszt wydania pierwszego numeru wynosił 310,50 Reichsmarek, tj. ok. 62 £. Nie znamy informacji na temat nakładów poszczególnych wydań. Wiemy, że jeden egzemplarz gazety miał przypadać na dziesięciu jeńców. Pierwszy numer ukazał się w połowie wojny, kiedy życie w obozie było ustabilizowane, a jeńcy żyli w przekonaniu o jej rychłym zakończeniu. Przejawia się to w tematyce artykułów, poświęconych np. architekturze odbudowywanego Londynu czy poradom nt. wychowywania dzieci. Znaczną część każdego wydania zajmowały wiadomości z domu, o które każdorazowo wydawnictwo zwracało się do jeńców. „The Clarion” doczekał się osiemnastu wydań. Po zamknięciu siódmego numeru, James W. Wood został repatriowany, a funkcję redaktora gazety przejął Percy R. Parramore. Ostatnie, specjalne wydanie ukazało się w grudniu 1944 r., w czasie świąt Bożego Narodzenia. Redakcji udało się zgromadzić także materiał na kolejny, wiosenny numer 1945 r., jednak nie został on wydany ze względu na ewakuację obozu. W zbiorach Muzeum znajdują się dwa egzemplarze numeru dziewiątego z lutego 1944 r. Zawiera on m.in. listę jedenastu nazwisk jeńców brytyjskich ze Stalagu VIII B (344) Lamsdorf, zmarłych od 2 października do 14 listopada 1943 r., życzenia świąteczne od królowej, a także premierów Kanady i Australii. W kolumnie, poświęconej działalności kulturalnej zamieszczono przychylną recenzję Pigmaliona, sztuki teatralnej, będącej adaptacją dramatu Georga Bernarda Shawa, wystawianej w obozie, która ówcześnie była niezwykle popularna na Wyspach Brytyjskich. Jej przygotowaniem zajął się sam Denholm M. Elliot (brytyjski aktor, znany m.in. z filmu Indiana Jones i ostatnia krucjata), który w Lamsdorf wcielił się także w rolę kwiaciarki. Na szczególną uwagę zasługuje kolumna zatytułowana Teraz jesteśmy 344! Redaktor informuje w niej czytelników o przemianowaniu Stalagu VIII B na Stalag 344 Lamsdorf, instruując jednocześnie kolegów, by zmianę tę uwzględniali w swojej korespondencji. „The Clarion” to jedyna gazeta wydawana w Stalagu VIII B (344) Lamsdorf. Na wystawie eksponujemy ją po raz pierwszy.
Oprac. Anna Wickiewicz
|
|
