|
|
 |
 |
Historia
Różnorodność zainteresowań, zawodów i światopoglądów wśród jeńców wojennych stała się siłą sprawczą, prowadzącą do powstawania w obozach jenieckich kół naukowych, które skupiały ludzi o zbliżonych zainteresowaniach. Obok bardzo licznie reprezentowanych w oflagach nauczycieli czy prawników, znaleźli się tam także przedstawiciele innych zawodów, np. architekci. Oni także zrzeszali się w kołach zawodowych i naukowych, organizując kursy, pogadanki, odczyty i wykłady na temat architektury dawnej i współczesnej. W niektórych obozach architekci organizowali zajęcia praktyczne, ucząc się projektowania i wykonywania skomplikowanych obliczeń. Jednym z uczestników kursów, które odbywały się w oflagach II A Prenzlau i II D Gross Born (Borne Sulinowo), był pochodzący z Wilna por. Aleksander Juszkiewicz. W ramach kampanii polskiej brał udział w bitwie pod Kockiem. Do niewoli Wehrmachtu trafił 6 października 1939 r. Początkowo skierowano go do Oflagu IV C Colditz, w którym został zarejestrowany pod numerem „7”. Był to obóz karny i represyjny. Trafiali tu oficerowie niepokorni, sprawiający kłopoty. W maju 1940 r. por. Juszkiewicz został przeniesiony do Oflagu II A Prenzlau, gdzie jeńcy prowadzili ożywioną działalność kulturalną. Na podstawie licznych pamiątek, które znajdują się w zbiorach Muzeum, wiemy że również por. Juszkiewicz stał się aktywnym uczestnikiem życia kulturalnego w tym obozie. Wśród obiektów muzealnych przekazanych przez Aleksandra Juszkiewicza, znalazły się wizytówki ze spotkań okolicznościowych, losy loterii, karnety i zaproszenia na imprezy artystyczne (wystawy plastyczne, przedstawienia teatralne). Największą część tego zbioru stanowią jednak archiwalia, które jednoznacznie definiują zainteresowania por. Juszkiewicza. Wśród nich znajdują się skrypty i zapiski z kursów, w jakich uczestniczył: notatki z zadaniami ze statystyki budowlanej, geometrii wykreślnej, robót budowlanych, ciesielskich i stolarskich oraz rysunki z historii architektury. Najbardziej interesujące są projekty architektoniczne jego autorstwa. Na szczególną uwagę zasługują projekty przystani wioślarskiej, drewnianego i murowanego domu oraz willi. Ten ostatni, prezentowany na naszej wystawie jubileuszowej wykonany czarnym tuszem na kalce technicznej, przedstawia dwukondygnacyjną willę w stylu modernistycznym wraz z zaaranżowanymi wnętrzami i ogrodem. Bryła budynku jest bardzo nowoczesna. Posiada płaski dach, duże okna oraz taras wychodzący na ogród, bogato obsadzony zielenią. Powyższy projekt zakładał całkowite odejście nie tylko od stylów historycznych, ale także od nadmiernej stylizacji. Architektura modernistyczna w swoim założeniu opierała się na metodzie twórczej, wywodzącej formę, funkcję i konstrukcję obiektu niemal wyłącznie z istniejących uwarunkowań materialnych. Wśród ponurych i nieestetycznych zabudowań obozowych, praca nad planem eleganckiego budynku mieszkalnego pozwalała z pewnością jego autorowi uwolnić się od smutnej, jenieckiej rzeczywistości. Wszystkie notatki, skrypty i szkice por. Aleksandra Juszkiewicza świadczą także o tym, że oficerowie izolowani w obozach Wehrmachtu szukali sposobności, aby zdobywać nowe umiejętności, dbać o swój rozwój intelektualny i sprawność fizyczną. Aleksander Juszkiewicz po wojnie zamieszkał w Gdyni i pracował w branży budowlanej.
Oprac. Beata Madej
|
|
|
Projekt modernistycznej willi
Źródło pozyskania
Szkice podarowane Muzeum przez Aleksandra Juszkiewicza w 1982 r.
Opis przedmiotu
Cztery sztuki kalki technicznej o wymiarach 21 cm x 30 cm, na każdej szkic wykonany czarnym tuszem, przedstawiający: parter, piętro oraz dwie strony elewacji willi. Na jednej z nich dopisek ołówkiem „Podarowane mnie na wzór sposobu kreślenia w 1943 r. i przeniesione przeze mnie w plecaku z Gross Born do Sandbostel i Lubeki A. Juszkiewicz”.
|
