|
|
 |
 |
Historia
Piękny, kubizujący pejzaż górski, nieoznaczony sygnaturą autora, powstał w Oflagu VI B Dössel. Obóz ten zorganizowany w Nadrenii Północnej-Westfalii, od jesieni 1942 r. stał się jednym z największych, w którym w latach II wojny światowej izolowano polskich oficerów. Był też miejscem szczególnie ożywionej działalności artystycznej. Pod patronatem utworzonej 11 maja 1942 r. Konfraterni Artystów, działali tam zarówno absolwenci Akademii Sztuk Pięknych w Krakowie (Leon Jędrzejasz, Zbigniew Suchodolski i Tadeusz Fonferko), jak też duże grono utalentowanych amatorów. Były prowadzone regularne kursy malarstwa i rysunku. Prace plastyczne, które powstały w Oflagu VI B Dössel, choć nie zawsze doskonałe pod względem artystycznym, stanowią cenną dokumentację, ilustrującą system samokształcenia jeńców, wykazując także istotną wartość historyczną, społeczną i kulturową. Powstałe tam prace stanowią świadectwo II wojny światowej i związanego z nią jeniectwa, a zarazem są widomym, materialnym protestem ludzi zniewolonych, którym nazistowski system totalitarny usiłował odebrać ludzką godność. Obraz eksponowany na wystawie jubileuszowej, został namalowany przez Bogomira Syrowatkę, malarza amatora, który był jednocześnie jednym z założycieli Konfraterni Artystów. Pejzaż wyróżnia się śmiałą kompozycją i przemyślanym artystycznie ujęciem tematu, stając się uznanym przez krytyków sztuki jednym z najciekawszych w muzealnej kolekcji malarstwa. O tym, że jest on także obiektem o wyjątkowym znaczeniu historycznym, a tym samym jedną z naszych najcenniejszych pamiątek, zadecydował jego rewers. Na odwrocie obrazu, obok nazwiska autora, znajduje się informacja: Rzeczy po zmarłych! Nie dotykać!, w czasie nalotu 27. IX. 1944 Oflag VI B Dössel-Warburg. W nocy 27 września 1944 r., bombowce alianckie, mając za cel stację kolejową w Nörde, omyłkowo zrzuciły bombę na Oflag VI B Dössel, zabijając 90 oficerów i raniąc 230, w tym, m.in.: gen. bryg. Wiktora Thommée, płk. Bolesław Borkowskiego, płk. Stefana Brzeszczyńskiego i mjr. Władysława Steblika. W wyniku bombardowania doszczętnemu zniszczeniu uległo sześć jenieckich baraków, wśród nich także kaplica obozowa i świetlica. Obraz ten ocalał z pożogi i stał się niemym świadkiem jednego z najbardziej tragicznych wydarzeń, związanych z niewolą polskich oficerów w latach II wojny światowej. Informacja zamieszczona na jego rewersie pozwala przypuszczać, że pozostali przy życiu jeńcy starali się uporządkować gruzy i zabezpieczyć przedmioty, należące do tragicznie zmarłych kolegów. Rzeczy osobiste, które zostały w ten sposób odzyskane, były odsyłane ich rodzinom. Ten interesujący pejzaż górski po zakończeniu II wojny światowej został przywieziony do Polski przez Józefa Kobylańskiego, animatora życia kulturalnego i kolekcjonera jenieckich pamiątek w Oflagu VI B Dössel. Gwasz autorstwa mjr. Bogomira Syrowatki stał się częścią wystawy „Malarstwo jeńców wojennych” oraz w publikacji z serii „Katalog Zbiorów” pt. Malarstwo jeńców wojennych (ze zbiorów Centralnego Muzeum Jeńców Wojennych w Łambinowicach-Opolu).
Oprac. Beata Madej
|
|
|
Pejzaż górski – świadek tragedii polskich oficerów
Źródło pozyskania
Dar Józefa Kobylańskiego, jeńca Oflagu VI B Dössel.
Opis przedmiotu
Gwasz wykonany na papierze o wymiarach 70 cm x 50 cm, przedstawia pejzaż górski w formie brył geometrycznych. Na pierwszym planie znajduje się samotne drzewo, rosnące na skałach, w głębi błękitny staw, a za nim ostre skaliste szczyty.
|
