Kronika niewoli

Historia
Kronikę Johna Dale’a Chew tworzą trzy albumy, zawierające oryginalne zdjęcia, korespondencję, wycinki prasowe, mapy, a także dokumenty wytworzone w różnych obozach jenieckich, w których przebywał on w latach 1940–1945. Całość została opracowana i opatrzona obszernymi, sugestywnymi komentarzami samego autora, stając się bogatym źródłem informacji na temat obozów jenieckich Wehrmachtu. Kronika zawiera łącznie 237 oryginalnych fotografii, opatrzonych stemplami cenzury obozowej ze stalagów: XXI A Schildberg (Ostrzeszów), XXI B Schubin (Szubin), XXI B-H Thure (Tur), XXI D Posen (Poznań). Jak podaje sam autor, zdjęcia zostały zrobione przez niemieckich strażników, którzy […] posiadali aparaty fotograficzne, a przy tym lubili żywność czerwonokrzyską oraz papierosy Gold Flake. Za dwa papierosy jeńcy nabywali na czarnym rynku jedno zdjęcie […]. Opierając się na materiale fotograficznym i szczegółowych opisach, autor podjął próbę zilustrowania swojego pobytu w niewoli. Na uwagę zasługuje list dowództwa Royal Army Service Corps z datą 9 sierpnia 1940 r., adresowany do rodziców Johna Dale’a Chewa, informujący o jego zaginięciu. Sporo miejsca autor poświęcił ukazaniu roli Międzynarodowego Komitetu Czerwonego Krzyża
w pomocy niesionej jeńcom wojennym. W tym celu zamieścił on pismo, którego nadawcą był Brytyjski Czerwony Krzyż. Dowiadujemy się z niego o ilości pomocy żywnościowej i rzeczowej, dostarczonej jeńcom wojennym i cywilom internowanym w latach 1940–1945. Wydarzeniem wieńczącym długi okres niewoli, był ślub jeńca, który odbył się 4 maja 1945 r., w miesiąc po jego powrocie do domu. Informacja o tym wyjątkowym zdarzeniu została opublikowana w lokalnej prasie, o czym świadczy załączony wycinek. Z albumu dowiadujemy się także o przyjaźni, jaką jeniec nawiązał z byłym strażnikiem obozowym, Arnoldem Klarbunde. Obaj panowie podczas marszu ewakuacyjnego dzielili się zdobytą żywnością, a po wojnie ich wzajemna pomoc przerodziła się w przyjaźń. John Dale Chew, po wojnie przedłożył w ambasadzie amerykańskiej poręczenie, na podstawie którego Arnolda Klarbunde przywrócono do pracy na stanowisko bankiera. Pierwszym obozem, do jakiego skierowano Johna Dale’a Chewa wraz z całym oddziałem Field Petrol z Royal Army Service Corps był Stalag XXI B Schubin (Altburgund), następnie zaś stalagi: XXI B Thure, XXI A Schildberg, XXI D Posen. Od stycznia do marca 1944 r. Chew przebywał w Genshagen pod Berlinem, nazywanym ironicznie Holiday Camp, z uwagi na wyróżniające ten obóz dobre warunki bytowe i poprawne traktowanie jeńców. Stamtąd trafił on do Stalagu VIII B (344) Lamsdorf (Łambinowice), a po 21 dniach został zatrudniony w kopalni. W styczniu 1945 r. przeniesiono go do Stalagu Luft III Sagan (Żagań), skąd w marszu ewakuacyjnym wyruszył w głąb Niemiec. 20 marca 1945 r. John Dale Chew dotarł w pobliże miejscowości Bad Orb, gdzie 2 kwietnia 1945 r. został wyzwolony przez Armię Amerykańską. Kroniki niewoli, opracowane przez Johna Dale’go Chewa posłużyły w Muzeum do realizacji działalności edukacyjnej i wydawniczej.

Oprac. Anna Wickiewicz

Kronika niewoli

Źródło pozyskania
Dar Elisabeth Sutherland i Martina Chewa.

Opis przedmiotu
Trzy tomy o wymiarach 25 cm x 30 cm. Zawierają zapiski, oryginalne fotografie, korespondencję, wycinki prasowe, mapy, a także dokumenty wytworzone w niewoli podczas II wojny światowej.