|
|
 |
 |
Historia
Katalog wystawy plastycznej to dokument archiwalny, będący dowodem jej zorganizowania przez jeńców w dniach 26–30 września 1944 r. w Oflagu VI B Dössel, przerwanej dramatycznymi wydarzeniami nazajutrz po jej otwarciu. Nawet w obozach jenieckich istniała silna potrzeba kreowania i otaczania się pięknymi, estetycznymi rzeczami. Tworzone przez siebie prace, jeńcy chętnie pokazywali towarzyszom niedoli, organizując wystawy. W takie wydarzenia szczególnie obfitowały oflagi. Prezentowane na wystawach prace, powstawały podczas różnorakich kursów i szkoleń, dość często inicjowanych w obozach jenieckich, gdzie obok kursów naukowych organizowano także te artystyczne. Oficerowie przetrzymywani w niewoli, byli nierzadko profesjonalnymi artystami, chętnie dzielącymi się posiadaną wiedzą i umiejętnościami warsztatowymi z innymi jeńcami. Uczyli ich rysunku, rzeźby czy technik malarskich. W obozie największą grupą przetrzymywanych stanowili oficerowie wcześniej internowani w Rumunii, przekazani Niemcom na początku 1941 r. Żołnierze ci po półtorarocznym pobycie w Oflagu VI E Dorsten, we wrześniu 1942 r. trafili do Dössel, gdzie dołączono do nich mniejsze grupy oficerów, przeniesionych m.in. z oflagów: X C Lübeck (Lubeka), II E Neubrandenburg, II D Gross Born (Borne Sulinowo). W dniu 27 września 1944 r. na Oflag VI B Dössel spadła aliancka bomba, zabijając kilkudziesięciu jeńców i niszcząc kilka baraków obozowych, w tym ten, w którym mieściła się wystawa prac plastycznych. Katalog, który prezentujemy, jest jej jedynym materialnym śladem. Dzięki niemu wiemy, że wśród 99 prezentowanych na niej prac, większość stanowiły obrazy olejne i akwarele. Były także trzy gwasze, trzy linoryty, cztery szkice ołówkiem oraz dwie rzeźby z kości. Ich autorzy specjalizowali się w konkretnych technikach i tematach, np. płk Ludwik De Laveaux (krewny polskiego artysty malarza o tym samym imieniu i nazwisku) wystawiał namalowane farbami olejnymi kwiaty, kpt. Tomasz Kowalski akwarelowe pejzaże, kpt. Stanisław Nawrocki portrety kolegów w oleju i akwareli, a ppor. Zbigniew Suchodolski na płótno przenosił obozowe realia. Pierwszą wymienioną w katalogu pracą, jest olejny portret wykonany przez ppor. Edwarda Dodackiego. Był on jednym z 47 jeńców, którzy 20 września 1943 r. uciekli z obozu. Niemcy schwytali 37 z nich. Wszyscy zginęli, ppor. Edward Dodacki w obozie koncentracyjnym KL Buchenwald. Namalowany przez niego portret, został zniszczony wraz z całą wystawą rok później. Na tej samej wystawie kilka swoich prac (obraz olejny i trzy linoryty), prezentował także mjr Ludwik Świder, który po zakończeniu wojny został przez Rosjan aresztowany w Berlinie i przekazany władzom PRL, a następnie skazany na karę śmierci oraz stracony w 1952 r. W 2014 r. Instytut Pamięci Narodowej poinformował o zidentyfikowaniu jego szczątków w bezimiennej mogile w kwaterze „Ł” na Powązkach.
Oprac. Beata Madej
|
|
|
Katalog wystawy plastycznej
Źródło pozyskania
Dar Józefa Kobylańskiego – byłego jeńca Oflagu VI B Dössel.
Opis przedmiotu
Tekturowa okładka w kolorze écru, strona tytułowa odbita w technice linorytniczej, oprócz tytułu wystawy, nazwy miejscowości i daty zawiera grafikę. Wewnątrz okładek wklejono wykaz prac wraz z nazwiskami autorów. Maszynopis na białym, kredowym papierze.
|
